Συνεταιρισμός

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια

Γενικά ο όρος "Συνεταιρισμός", ή "συνεργατισμός", σύμφωνα με το επίσημο λεξικό οικονομικοτεχνικών όρων του «Ελληνικού Κέντρου Παραγωγικότητος» (έκδ. Αθήναι 1965, σελ.138) χαρακτηρίζει την ελεύθερη και ηθελημένη συνεργασία ατόμων οικονομικά ασθενέστερων σε κοινή δραστηριότητα για τη βελτίωση των οικονομικών και πολιτιστικών όρων της ζωής
 τους.

Ο όρος αυτός αναπτύχθηκε ιδιαίτερα κατά τον 19ο αιώνα όπου και εξελίχθηκε ως ιδεολογία και ως κίνημα με κοινωνικό και οικονομικό περιεχόμενο αποβλέποντας κυρίως τις ασθενέστερες τάξεις των εργαζομένων για την ικανοποιητικότερη αντιμετώπιση των διαφόρων συχνά αναφυομένων αυθαιρεσιών του άκρατου κεφαλαιοκρατισμού.
Σημειώνεται όμως ότι έμμεσα, ο "συνεταιρισμός", διαμέσου μιας συνιδιοκτησίας και δημοκρατικά διοικούμενης επιχείρησης, στη πράξη τελικά, υποστηρίζει τη κατευθυνόμενη οικονομία και ειδικότερα εκείνη που στηρίζεται επί του οργανωμένου οικονομικού τύπου και των αρχών των δημοκρατικών καθεστώτων (πολιτευμάτων). Κύρια μορφή με την οποία εμφανίζεται ο όρος αυτός είναι η "συνεταιριστική επιχείρηση" (συνώνυμη με τον διεθνή όρο "Association cooperative").

Μορφές συνεταιρισμών

Κυριότερες μορφές εμφάνισης συνεταιριστικών ή συνεργατικών ενώσεων είναι:

1. "Συνεταιρισμοί παραγωγών"
2. "Συνεταιρισμοί καταναλωτών"
3. "Συνεταιρισμοί προμηθευτών"

Αξιοσημείωτες επιμέρους μορφές είναι οι Αγροτικοί ή γεωργικοί συνεταιρισμοί, στους οποίους περιλαμβάνονται οι κτηνοτροφικοί και οι αλιευτικοί, οι οποίοι αποτελούν οικονομικές οργανώσεις με συλλογική καλλιέργεια, ή παραγωγή, επεξεργασία, διάθεση (εμπορία) αγαθών, δανειοδότηση μελών, αποζημιώσεις επί καταστροφών κ.λπ.
Σημειώνεται ότι τα κέρδη των παραπάνω μορφών συνεταιρισμών και ειδικότερα των καταναλωτικών επιστρέφονται στα μέλη τους υπό μορφή μερίσματος που βασίζεται ανάλογα με το χρηματικό ποσό που δαπανήθηκε από κάθε μέτοχο μέσα σε κάποιο τακτό διάστημα.
Για πληρέστερη συνεταιριστική δράση παρατηρείται διάφοροι συνεταιρισμοί κατά είδος ή γεωγραφική περιοχή να ενώνονται μεταξύ τους δημιουργώντας κοινό φορέα αυτόνομου οργανισμού που ονομάζεται συνηθέστερα "Ένωση Συνεταιρισμών" που χαρακτηρίζονται επιμέρους κατ΄ αντικείμενο ή γεωγραφική περιοχή.

Πολλές "Ενώσεις Συνεταιρισμών" συγκροτούν τις λεγόμενες "Ομοσπονδίες Ενώσεων Συνεταιρισμών". Ενώσεις δε των τελευταίων αποτελούν οι Συνομοσπονδίες που καλύπτουν μεγάλους γεωγραφικούς χώρους ή αγορές.
Οι συνεταιρισμοί αποτελούν ιστορικά τον κύριο κορμό κοινωνικής οικονομίας στην Ελλάδα. Λειτουργούν κυρίως ως επιχειρήσεις, με την έννοια ότι παράγουν και διαθέτουν στην αγορά προϊόντα ή υπηρεσίες.